Kasımiye Medresesi Tarihi

Artuklular döneminde (13. yy) yapımına başlanan medresenin inşası Timur yönetimindeki Moğol akınları nedeniyle yarım kalmıştır. Birçok kaynakta yapının 15. yüzyılın sonlarında Akkoyunlu Sultanı Kasım İbn Cihangir döneminde tamamlandığı geçmektedir (1487-1507). Kesin bir bilginin olmaması, medresenin üzerinde herhangi bir inşa kitabesi bulunmamasından kaynaklıdır. Kasımiye Medresesi Mardin il merkezinin güneybatısında Mezopotamya ovasına hâkim bir cephede kurulmuştur. Mardin’deki taş işçiliğinin en güzel örneklerinden olan yapının anıtsal Taç kapısında, kenarları bitkisel ve geometrik motiflerin ahenkle işlendiği bir kompozisyon oluşturulmuştur. Medrese revaklı bir avlu etrafında düzenlenmiş iki kat planlıdır ve toplam yirmi üç odadan oluşmaktadır. Bu odaların on biri alt katta, on ikisi ise üst kattadır. Yapının Taç kapı girişinde holün karşısında baş müderris odası, holün güney batısında yapının en büyük bölümlerinden biri olan mescit bölümü yer almaktadır. Avlunun kuzeyinde çeşmeli (selsebilli) eyvan ve avlunun tam ortasında çeşme sularının aktarmalı havuzlarla aktığı kare formlu havuz yapısı yer almaktadır. Medresenin avlu kısmının güney batısında dilimli kubbe ile örtülen oda içinde sembolik iki adet sanduka yer almaktadır. Türbe niteliğindeki bu yerde Kasım Bey ve kız kardeşinin mezarlarının olduğu düşünülmektedir. Avluda bulunan dersliklerin kapı yüksekliği bir metreden biraz fazladır. Bunun sebebi ise “Öğrenci hocasının huzuruna girerken başını eğsin, hürmette kusur etmesin.” diye olduğu düşünülmektedir. Kapıların üzerinde yer alan sembollerin ise o dönem dersliklerde hangi alanda derslerin verildiğini ifade eden simgeler olduğu düşünülmektedir. Medrese kaynaklara göre I. Dünya Savaşı’na kadar kesintisiz eğitim vermiştir. I. Dünya Savaşı sırası ve sonrası bir dönem asker konağı olarak kullanılmıştır. Medresenin faal olduğu dönemlerde yalnızca dini eğitimler değil aynı zamanda pozitif bilimlerde (Tıp, Astronomi, Matematik, Kimya) de eğitim verdiği bilinmektedir. Kaynaklara göre Kasımiye Medresesi 16. yüzyılda Mardin’de vakıfları en zengin ve geliri en fazla olan kuruluştur. Çeşitli rivayetlere göre Kasım İbn Cihangir amcası Uzun Hasan tarafından bu medresede katledilmiştir. Medresenin selsebilli eyvan bölümünde yer alan duvarlarda Sultan Kasım’ın kan izleri olduğuna inanılmaktadır. Ancak medresenin duvarındaki kan izleri olduğuna inanılan lekelerden kazınarak alınan örnekler Kastle-Mayer, Adler ve Luminol reaktifleri ile incelenmiş, daha sonra taşın ve lekeyi oluşturan maddenin mineral yapısını belirlemek için örnekler X-Ray difraktometre (XRD) ile incelenmiştir. Analizlerin sonucunda bu lekelerin bitkisel kökenli bir boya olduğu ortaya çıkmıştır.

Kasımiye Medresesi Nerededir?

Kasımiye Medresesi’ne Mardin’in güneybatısındaki Mardin Şehir Stadyumunu geçtikten sonra İtfaiye garajından sağa sapılarak 250 metre gidildikten sonra ulaşılabilir.  *Fakültemizin lisans ve lisansüstü düzeydeki turizm rehberliği öğrencilerinin uygulama alanı olarak faaliyet göstermektedir.