İLAHİYAT FAKÜLTESİ

TARİHÇE

Mardin tarihinde dünyanın ilk üniversitelerinden biri olarak kabul edilen Nisibis Akademisi’nden başlayarak Zinciriye ve Kasımiye Medreseleri’ne, Anadolu’da inşa edilen ilk külliye olan Eminüddin Külliyesi’ne kadar uzanan köklü bir eğitim geleneği bulunmaktadır. Bölgedeki âlim ve ariflerin ilmî mirasıyla harmanlanan bu sürekliliğin bir halkası olarak 2011 yılında kurulan fakültemiz İslam ilim geleneğini çağdaş yaklaşımlarla buluşturmayı amaçlayan özgün ve dinamik bir yapıya sahiptir. Mardin’in çok kültürlü ve çok dilli mirasından beslenerek binlerce yıllık ilim ve irfan geleneğini günümüzün ihtiyaçlarıyla buluşturmaktadır.

EĞİTİM

Temel İslam Bilimleri, Felsefe ve Din Bilimleri ile İslam Tarihi ve Sanatları bölümlerinden oluşan fakültemizin bu yapısı sayesinde öğrencilerimiz eğitim süreçleri boyunca farklı disiplinlerden eş zamanlı olarak faydalanarak disiplinler arası bir eğitim süreci yaşamaktadır.

Eğitim-öğretim faaliyetleri biri Türkçe, diğeri ise %100 Arapça olmak üzere iki ayrı lisans programı üzerinden yürütülmektedir. Buna ek olarak hafızlık eğitimini tamamlamış adaylar için Merkezi ve Teknik Ortaöğretim Kurumları (MTOK) kapsamında da hem Türkçe hem de Arapça lisans programı bulunmaktadır.

Nitelikli akademik kadrosu, öğrenci merkezli yaklaşımı ve güçlü altyapısıyla hem ulusal hem de uluslararası öğrencilere hitap eden fakültemizde ayrıca Erasmus ve benzeri değişim programları aracılığıyla küresel düzeyde öğrenci hareketliliği desteklenmektedir.

Zorunlu Arapça Hazırlık Sınıfı Programı: %100 Arapça eğitim veren lisans programına kayıt yaptıran öğrenciler için alanında yetkin yerli ve uluslararası öğretim elemanları tarafından yürütülen zorunlu hazırlık sınıfı programı kapsamında programda öğrenciler okuma, yazma, dinleme ve konuşma olmak üzere dört temel dil becerisini geliştirerek akademik Arapça ile lisans programına hazırlanır. Bir yıl süren bu programı başarıyla tamamlayan öğrenciler takip eden akademik yılda lisans eğitimine başlama hakkı kazanır. Başarısız olan öğrenciler ise hazırlık sınıfını bir yıl daha tekrar ederler.

Staj ve Uygulamalı Eğitim Olanakları: Fakültemizde teorik bilgi ile pratik becerilerin bütünleştirilmesine önem verilmekte, bu kapsamda çeşitli uygulamalı eğitim olanakları sunulmaktadır. Öğrencilerimiz, özellikle Pedagojik Formasyon programı kapsamında sınıf içi uygulamalar, rehberlik çalışmaları ve öğretmenlik mesleğine hazırlık dersleriyle desteklenmektedir. Ayrıca, Hitabet ve Mesleki Uygulama dersleri aracılığıyla cami ortamında hitabet, vaaz hazırlama ve uygulamalı konuşma teknikleri gibi beceriler kazandırılmakta; öğrencilere sahada deneyim edinme fırsatı sunulmaktadır. Bu sayede öğrencilerimiz hem mesleki yeterliliklerini pekiştirmekte, hem de mezuniyet sonrası kariyerlerine daha donanımlı şekilde hazırlanmaktadır.

DESTEKLEYİCİ EĞİTİM FAALİYETLERİ

Fakültemizde lisans programı müfredatı dışında, öğrencilerimizin ilgi ve yeteneklerini geliştirmeye yönelik çeşitli destekleyici eğitim faaliyetleri yürütülmektedir.

Öğrenci Atölyeleri: Bilgi ve deneyim sahibi öğrencilerimizin bizzat açıp yönettiği “Öğrenci Atölyeleri” sayesinde, öğrencilerimiz kendi ilgi alanlarına uygun atölyelere katılarak aktif bir öğrenme süreci yaşamaktadır. Bu kapsamda öğrencilerimiz, hem akademik hem de sosyal becerilerini geliştirme imkânı bulmaktadır.

2024-2025 Eğitim-Öğretim yılında; Rengârenk Dokuma, Amigurumi, Klasik Arapça Gramer, Bir Peygamber Bir Sahabe, Keşif Rotaları, Hukuk, Fıkıh ve İnsan Hakları, Dijital Fırça, Hüsn-i Hat, Filografi, Pratik Farsça ve Fotoğrafçılık gibi çeşitli atölyeler açılmıştır.

Ders Destek Atölyeleri: Fıkıh, Tefsir, Hadis, İslam Felsefesi, İslam Tarihi, Kelam, Din Psikolojisi, Arapça Dil Bilgisi, Arapça Metin Okumaları gibi branşlarda öğrencileri desteklemek için alanlarında uzman öğretim kadrosu tarafından kapsamlı atölyeler düzenlenmektedir. Bu atölyeler, öğrencilerin ders içeriklerini pekiştirmeleri, anlamadıkları noktaları soru-cevap yöntemiyle çözmeleri ve akademik başarılarını artırmaları için ideal bir ortam sunmaktadır.

Diyanet İlahiyat Akademisi: Fakültemiz, Türkiye Diyanet Vakfı işbirliğiyle hayata geçirilen Diyanet İlahiyat Akademisi programını yürütmektedir. Bu özel program, öğrencilerin Diyanet İşleri Başkanlığı bünyesinde görev yapmaya hazırlanması amacıyla tasarlanmış olup, alanında uzman akademisyenlerin rehberliğinde zengin teorik ve uygulamalı eğitimler sunmaktadır. Program kapsamında öğrencilere burs desteği sağlanmakta, böylece maddi yükleri hafifletilerek akademik ve mesleki gelişimlerine odaklanmaları desteklenmektedir. Türkiye Diyanet Vakfı’nın sağladığı imkânlarla desteklenen bu program, mezunların kamu hizmetinde etkin ve donanımlı bireyler olarak yer almalarını hedeflemektedir.

Fakülte İlahiyat Akademisi: Fakültemiz tarafından yürütülen ve 8 yarıyıl süren bu program öğrencileri lisansüstü çalışmalara ve akademik kariyere hazırlamayı amaçlamaktadır. Geniş ve kapsamlı müfredatı ile klasik ve çağdaş ilahiyat bilimlerini bir araya getiren program, derinlemesine akademik bilgi ve eleştirel düşünme becerileri kazandırmayı hedeflemektedir. Öğrenciler disiplinlerarası bakış açısıyla donatılarak hem akademik hem de uygulamalı alanda güçlü bir donanıma sahip olmaktadır. Program, mezunlarına lisansüstü eğitim için sağlam bir temel sunarken ilahiyat alanında uzmanlaşmak isteyenler için de önemli bir fırsat oluşturmaktadır

Akademisyen Yetiştirme Programı (Artuklu AYP): Mardin Artuklu Üniversitesi bünyesinde yürütülen Artuklu Akademisyen Yetiştirme Programı (Artuklu AYP) lisans öğrencileri arasından istekli olanlara akademik açıdan rehberlik etmeyi, düşünme, araştırma, konuşma ve yazma becerilerini geliştirmeyi amaçlamaktadır. Programın temel hedefi öğrencilerin disiplinler arası bir yaklaşımla kendi alanlarında nitelikli birer akademisyen olarak yetişmelerini sağlamaktır. Tüm bölümlere açık olan Artuklu AYP özellikle felsefe, tarih, sosyoloji, antropoloji, psikoloji, siyaset bilimi ve İslami ilimler (İslam tarihi ve sanatları, felsefe ve din bilimleri, temel İslam bilimleri) alanlarında yoğunlaşmaktadır.

Arapça Yeterlik Destek Programı: Fakültemiz, hazırlık sınıfı ve lisans programı öğrencilerinin Arapça yeterliklerini geliştirmeye yönelik çevrimiçi ve yüz yüze yürütülen destek kursları sunmaktadır. Bu kapsamda öğrencilerin okuma, anlama, gramer ve çeviri becerilerini güçlendirmeye yönelik özel dersler düzenlenmekte; özellikle YDS, YÖKDİL ve benzeri sınavlara hazırlık sürecine katkı sağlanmaktadır. Program, akademik metin analizi ve pratik uygulamalara odaklanarak öğrencilerin hem sınav başarısını artırmakta hem de lisansüstü eğitime geçişte ihtiyaç duyacakları dil altyapısını güçlendirmektedir.

İhtiyaç Odaklı Kur’an Kursu: Fakültemiz ile Artuklu İlçe Müftülüğü iş birliğinde yürütülen ihtiyaç odaklı Kur’an Kursu özellikle kadın öğrencilerimizin Kur’an-ı Kerim Okuma ve Tecvid derslerinde yeterliliklerini artırmayı hedeflemektedir. Bu kapsamda Artuklu İlçe Müftülüğü’ne bağlı deneyimli bir Kur’an Kursu hocası tarafından verilen birebir derslerle öğrencilerimize destek sağlanmaktadır. Program öğrencilerimizin kıraat becerilerini geliştirmelerine, ders başarılarını artırmalarına ve mesleki yeterliliklerini pekiştirmelerine katkıda bulunmaktadır.

AKADEMİK KADRO

Geniş ve nitelikli akademik kadromuz sayesinde öğrencilerimiz disiplinler arası bir perspektifle, güçlü bir akademik donanım ve eleştirel düşünme becerisiyle yetiştirilmektedir. Fakültemizde eğitim-öğretim faaliyetleri, kadrolu ve sözleşmeli statüde görev yapan yerli ve uluslararası öğretim elemanları tarafından yürütülmektedir. Temel İslam Bilimleri Bölümünde 5 profesör, 10 doçent, 9 doktor öğretim üyesi, 2 öğretim görevlisi ve 13 araştırma görevlisi görev yapmaktadır. Bu bölüme ek olarak, 3 doçent, 5 doktor öğretim üyesi ve 2 öğretim görevlisinden oluşan uluslararası akademik kadro da eğitim süreçlerine aktif katkı sunmaktadır. Felsefe ve Din Bilimleri Bölümünde 2 profesör, 2 doçent, 3 doktor öğretim üyesi ve 7 araştırma görevlisi; İslam Tarihi ve Sanatları Bölümünde ise 1 profesör, 2 doçent, 4 doktor öğretim üyesi ve 4 araştırma görevlisi bulunmaktadır.

Lisans programlarına destek sağlamak amacıyla ve disiplinlerarası işbirliği kapsamında üniversitemizin diğer akademik birimlerinden öğretim elemanı görevlendirmeleri yapılabilmektedir. Bu tür akademik destekler özellikle alanlar arası etkileşimi güçlendirmekte ve öğrencilerin farklı bakış açılarıyla zenginleştirilmiş bir öğrenme süreci yaşamasına katkı sunmaktadır.

FİZİKİ VE SOSYAL İMKÂNLAR

Fakültemiz, iki bloktan oluşan modern binasında hizmet vermekte olup eğitim-öğretim faaliyetleri 18 derslik, 4 amfi ve 4 seminer salonuyla desteklenmektedir. Fakültemize yürüme mesafesinde yer alan merkezi kütüphane, İlahiyat ve farklı disiplinlere ait zengin kaynaklarıyla öğrencilere hem çevrimiçi hem de yüz yüze erişim imkânı sunmaktadır. Kütüphanenin ders çalışmak için tahsis edilen bölümü 7/24 esasına göre hizmet vermektedir.

Öğrencilerimizin günlük ihtiyaçları da kampüs olanaklarıyla karşılanmaktadır. Fakülteye yakın konumdaki merkezi yemekhane dört çeşit sağlıklı yemeği Türkiye’nin en uygun fiyatlarından biriyle sunarken, fakülte bünyesinde yer alan kantin de mesai saatleri içinde hizmet vermektedir. Ayrıca fakülteye yakın mesafede öğrencilerin günlük alışverişlerini yapabilecekleri market imkânı mevcuttur.

Sosyal ve sportif etkinlikler açısından da öğrencilerimize elverişli bir ortam sunulmaktadır. Fakültemize yaklaşık 10 dakikalık yürüme mesafesinde bulunan kampüs spor alanlarında futbol, basketbol, voleybol ve kort tenisi sahaları ile yarı olimpik yüzme havuzu yer almakta, böylece öğrencilerimizin fiziksel ve sosyal gelişimi desteklenmektedir.

ÖĞRENCİ DANIŞMANLIK HİZMETLERİ

Fakültemiz, öğrencilerimizin yalnızca akademik başarılarını değil, bireysel, sosyal ve mesleki gelişimlerini de desteklemeyi amaçlayan bütüncül bir danışmanlık sistemi uygulamaktadır. Her öğrenciye eğitim süreci boyunca rehberlik edecek bir danışman atanmakta, bu danışmanlar ders seçimi, kayıt işlemleri, staj ve mezuniyet gibi akademik konularda öğrencilere sistemli bir şekilde yol göstermektedir. Ayrıca, her dersin sorumlu öğretim elemanı tarafından haftalık olarak belirlenen bireysel görüşme saatlerinde öğrencilerin akademik soruları yanıtlanmakta ve ders içeriklerine yönelik ek destek sağlanmaktadır.

Bunun yanı sıra sınıf/şube bazlı odak grup görüşmeleri düzenlenerek öğrencilerin görüş ve taleplerini doğrudan fakülte yönetimine iletmelerine imkân verilmekte, öğrenci deneyimini iyileştirmeye yönelik uygulamalar geliştirilmekte ve kurumsal geri bildirim mekanizmaları işletilmektedir.

Fakültemiz ayrıca bilimsel araştırma kültürünü yaygınlaştırmak amacıyla TÜBİTAK başta olmak üzere çeşitli kurumların desteklediği projelerde yer almak isteyen öğrencilere danışmanlık hizmeti sunmakta, bu sayede araştırma temelli düşünme becerilerinin geliştirilmesine katkı sağlamaktadır.

LİSANSÜSTÜ ÇALIŞMA İMKÂNLARI

Fakültemizden mezun olan öğrenciler, Mardin Artuklu Üniversitesi Lisansüstü Eğitim Enstitüsü bünyesinde açılmış olan çeşitli lisansüstü programlar aracılığıyla akademik çalışmalarını sürdürebilmektedir.

Temel İslam Bilimleri alanında 1 doktora programının yanı sıra, 5 tezli yüksek lisans programı (Temel İslam Bilimleri, Hadis, İslam Hukuku, Kelam ve İslam Mezhepleri Tarihi, Tefsir) ve ayrıca bir tezsiz (ikinci öğretim) yüksek lisans programı bulunmaktadır.

Felsefe ve Din Bilimleri alanında tezli yüksek lisans programı; İslam Tarihi ve Sanatları alanında ise yine tezli yüksek lisans programı yürütülmektedir.

Fakültemizle ilişkili disiplinlerarası alanlarda ise Manevi Danışmanlık ve Rehberlik, İnanç Turizmi Rehberliği ile Kudüs ve Filistin Çalışmaları (Türkçe ve Arapça iki ayrı tezli yüksek lisans programı) gibi başlıklarda toplam 4 tezli ve 1 tezsiz (ikinci öğretim) yüksek lisans programı sunulmaktadır.

Ayrıca, üniversitemize bağlı Türkiye’de Yaşayan Diller Enstitüsü bünyesinde Arap Dili ve Kültürü, Süryani Dili ve Kültürü ile Kürt Dili ve Kültürü alanlarında da lisansüstü düzeyde akademik çalışma imkânı bulunmaktadır.

YURTDIŞI İŞBİRLİKLERİ

Fakültemiz, uluslararasılaşma vizyonu doğrultusunda Erasmus+ ve Mevlâna Değişim Programları kapsamında birçok seçkin üniversite ile iş birliği imkânlarının arttırılması için çalışmalarını yoğun şekilde sürdürmektedir. Bu kapsamda, Erasmus+ programı için 100’den fazla üniversiteye ortaklık teklifi yapılmış, çağrımıza yanıt veren 21 üniversite ile akademik ve idari düzeyde iş birliği geliştirmek üzere Ulusal Ajans aracılığıyla Avrupa Birliği Erasmus Komisyonu’na proje başvuruları gerçekleştirilmiştir. Bu iş birlikleri Orta Doğu’dan Balkanlar’a, Uzak Doğu’ya kadar geniş bir coğrafyayı kapsamaktadır. Öğrencilerimiz ve akademisyenlerimiz bu programlar sayesinde farklı kültürel ve akademik ortamlarda deneyim kazanma fırsatı bulmaktadır.

ÖĞRENCİ TOPLULUKLARI FAALİYETLERİ

Fakültemiz bünyesinde, öğrencilerimizin akademik gelişimlerinin yanı sıra sosyal, kültürel ve toplumsal sorumluluk bilincini geliştirmeye yönelik pek çok öğrenci topluluğu aktif olarak faaliyet göstermektedir. TÜİD, Mavera Kıraat, İdeal Gençlik, Rehber Gençlik, Diyanet Akademi, Genç Akademi, İHH, Hasbelkader, Yeniler, Genç TDV, Vakıflar, Erdemli Gençlik, Yedi Hilal ve İzcilik gibi mevcut topluluklar yıl boyunca seminerler, kitap tahlilleri, geziler, kermesler, farkındalık etkinlikleri, atölye çalışmaları ve sosyal projeler organize etmektedir. Fakülte içinde ve dışında çeşitli kurumlarla iş birliği içinde yürütülen bu faaliyetler öğrencilerimizin gönüllü katılımıyla hayata geçirilmekte, bireysel gelişimlerine, sosyal duyarlılıklarına ve girişimcilik becerilerine katkı sağlamaktadır. Ayrıca fakültemiz, üniversite bünyesinde geliştirilen sosyal girişim ve topluluk hareketlerini desteklemekte, her dönem yeni toplulukların kurulmasına imkân tanıyarak öğrencilerimizin ilgi alanlarına göre aktif katılım alanları oluşturmaktadır. Bu çerçevede yürütülen “ÜNİDES” (Üniversite Destek ve Sosyal Sorumluluk) Projesi gibi girişimler de öğrencilerimizin sahada etkin rol üstlenmesini teşvik etmektedir.

PROJE OFİSİ FAALİYETLERİ

Fakültemiz, proje kültürünü yaygınlaştırmayı ve araştırma temelli akademik gelişimi desteklemeyi öncelikli hedefleri arasında görmektedir. Akademisyen ve öğrencilere bilimsel araştırma ve proje geliştirme süreçlerinde rehberlik etmek amacıyla fakültemiz bünyesinde 2025 yılında Proje Ofisi kurulmuştur. Kadrolu öğretim elemanlarından oluşan dört kişilik bir ekip tarafından yönetilen bu ofis, başta TÜBİTAK 2209-A Üniversite Öğrencileri Araştırma Projeleri Destek Programı olmak üzere, çeşitli ulusal ve uluslararası fonlara yönelik başvuru süreçlerinde danışmanlık hizmeti sunmaktadır. 2025 yılı içinde 60’ın üzerinde TÜBİTAK 2209-A projesi başvurusu gerçekleştirilmiş ve bunlardan 20’den fazlası destek almaya hak kazanmıştır. Ayrıca, uluslararası akademik iş birliklerini teşvik etmek üzere yurt dışındaki üniversitelerle yürütülen ERASMUS+ öğrenci ve akademisyen değişim programları kapsamında başvurular yapılmış ve ortaklık süreçleri başlatılmıştır.

ÖĞRENCİ DERGİSİ

Fakültemiz bünyesinde 2025 yılında ilk sayısını çıkaran Taş ve Kalem dergisi, öğrencilerimizin akademik, kültürel ve sosyal alanlardaki üretimlerini paylaşmalarına olanak tanıyan önemli bir platform olarak fakültemizin yayın faaliyetlerine katkı sağlamaktadır. Hem disiplinler arası içerikleri hem de güncel konuları ele alan Taş ve Kalem, öğrenci fikirlerinin ve araştırmalarının görünür kılınmasını amaçlamaktadır.

DERNEK FAALİYETLERİ

Fakültemiz bünyesinde faaliyet gösteren MARİF-DER (Mardin Artuklu Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yardımlaşma Derneği), ihtiyaç sahibi öğrencilere burs desteği sağlamaktadır. Dernek 2025 yılı itibarıyla 60’ın üzerinde öğrenciye burs vermiştir. Ayrıca fakültemiz mezunları ve mensupları için Mardin Artuklu Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Mezunları ve Mensupları Derneği kurulması planlanmakta olup, bu dernekle mezunlarımızın bağlılık ve dayanışma bağlarının güçlendirilmesi hedeflenmektedir.

ÇİFT ANADAL VE YANDAL OLANAKLARI

Fakültemiz öğrencileri, ilgi ve yeteneklerine bağlı olarak üniversitemizin diğer fakültelerinde yer alan bölümlerde çift anadal veya yandal yapma imkânına sahiptir. Bu kapsamda özellikle Arap Dili ve Edebiyatı, Psikoloji, Sosyoloji, Felsefe ve Sanat Tarihi gibi alanlar öğrencilerimiz tarafından sıkça tercih edilmektedir. Disiplinler arası birikimi teşvik eden bu programlar sayesinde öğrencilerimiz hem ilahiyat alanında derinleşmekte, hem de farklı sosyal bilim disiplinleriyle entelektüel perspektiflerini zenginleştirme fırsatı bulmaktadır.

AKREDİTASYON EYLEM PLANLARI

Fakültemiz, 2025 yılı itibarıyla lisans programlarının ulusal ve uluslararası kalite standartlarına uygunluğunu belgelendirmek amacıyla akreditasyon sürecine yönelik çalışmalarını kararlılıkla sürdürmektedir. Bu kapsamda, eğitim-öğretim süreçlerinin iyileştirilmesi, program çıktılarının izlenmesi ve sürekli güncellenmesi, öğrenci ve mezun memnuniyetinin artırılması gibi başlıklarda kapsamlı eylem planları oluşturulmuştur. Fakültemiz, öğrencilerimizin mezuniyet belgelerinin uluslararası geçerliliğe sahip olmasını ve dünya ölçeğinde akademik ve mesleki hareketlilik kazanmasını önemsemekte, bu doğrultuda kalite güvence sistemini sürekli geliştirmeyi hedeflemektedir.

AKADEMİK ETKİNLİKLER VE BİLİMSEL BULUŞMALAR

Fakültemiz, öğrencilerimizin ve akademisyenlerimizin akademik gelişimini desteklemek amacıyla yıl boyunca çeşitli bilimsel etkinlikler düzenlemektedir. Bu kapsamda, her Cuma çevrimiçi olarak gerçekleştirilen Meclâlisü’s-Seb’a oturumları, klasik ilim geleneğini çağdaş yöntemlerle buluşturarak katılımcılara zengin bir entelektüel birikim sunmaktadır. Ayrıca Salı Seminerleri başlığı altında düzenli olarak yapılan sunumlarda, alanında uzman akademisyenler öğrenci ve öğretim elemanlarıyla bir araya gelerek güncel ilmi meseleleri tartışmaktadır.

Bunlara ek olarak her ay düzenlenen Aylık Konferanslar dizisiyle Türkiye’nin farklı üniversitelerinden tanınmış akademisyenler fakültemize davet edilmekte, öğrencilerle ve öğretim elemanlarıyla bilgi ve tecrübe paylaşımında bulunmaktadır. Bu etkinlikler aracılığıyla fakültemiz bünyesinde nitelikli bir akademik atmosfer inşa edilmekte ve öğrencilerimizin ilahiyat alanında ve disiplinlerarası ufukları genişletilmektedir.